Heijkersbroek april 2024

Sinds september 2021 was ik niet meer in het Heijkersbroek in Ell geweest, maar de planning was dat ik er met een groepje IVN-ers weer eens naar toe zou gaan. Kort daarvoor kregen we bericht dat het niet door ging, omdat het er te nat was. Bij het woordje "broek" denk je uiteraard aan een nat gebied, maar er zijn natuurlijk grenzen als je er met een groep naar toe gaat. In september is weer een wandeling gepland en dan zal het er ongetwijfeld anders uit zien.

Slechte en niet begaanbare wandelpaadjes in het  Heijkersbroek  in april 2024

Hoewel het een regenachtige dag was, wilde ik met eigen ogen wel eens aanschouwen hoe nat het er was en ja toen ik er aankwam zag ik dat het terecht was dat de wandeling niet doorging, want het was er inderdaad klets- en kletsnat. De meeste wandelpaadjes waren gewoon niet of amper beloopbaar.

Goed begaanbare paadjes in september 2020, maar geen broekbos (meer)

 
droogstaande poelen, droogstaande sloten  en ruige vegetatie in september 2020

Hoe anders was dat in 2020. Een mooi en groen wandelgebied met goed begaanbare paadjes, maar geen weerspiegeling van hoe het ooit geweest moet zijn en eigenlijk nog zou moeten zijn. Het was er overal kurk- en kurkdroog. Niet iets wat je in een "broek" zou verwachten. Ik zag percelen populieren met bodembedekkende woekeraars, poelen en diepe (hoofd)sloten die droog stonden en waren dichtgegroeid met riet, brandnetels en bramen, zodat andere kwetsbare en gebiedseigen soorten geen kans krijgen.

Door de verruiging is hier is niet te zien dat dit ooit het "Witbosven" was.  

Inderdaad hoog tijd dus dat er ingegrepen werd. Kort voordat de werkzaamheden begonnen heb ik nog even snel een bezoekje gebracht aan het gebied en in de post: "Heijkersbroek 2020" heb ik daar uitgebreid over geschreven. Men is in oktober van dat jaar  begonnen met werkzaamheden om daar verandering in te brengen en er een "klimaatbuffer" aan te leggen. Doel van een klimaatbuffer is het bufferen van water als reserve voor droogteperiodes en het vasthouden van water bij een regenpiek om elders wateroverlast te voorkomen. Met de aanleg ervan wil men tevens de kwaliteit van het natuurgebied sterk verbeteren.

 

het compleet opgeschoond en vernat Witbosven met vlonderpad in februari 2021.

In februari 2021 ben ik (ook nu weer na een periode van overvloedige regenval) weer terug gegaan om te kijken hoe het gebied er na de werkzaamheden bij lag. Ik trof er een compleet ander gebied aan. dat ook toen vanwege de overvloedige regenval  moeilijk toegankelijk was. Opvallende veranderingen waren o.a. percelen waar populieren, wilgenopslag en ruige vegetatie waren verwijderd, sloten die gedempt of afgedamd waren, aangelegde dammetjes,  een aangelegd retentiebekken om water vast te houden en een compleet ander uitziend Witbosven, waar de voedselrijke bovenlaag was verwijderd en een ongeveer 100 lang vlonderpad was aangelegd. 

In de post  "Heijkersbroek 2021" kun je alles nog eens goed nalezen en bekijken.

En nu in deze post van april 2024  een fotoreportage van het huidige Heijkersbroek

Op bovenstaande foto  zie je het vlonderpad dat ongeveer 100 meter door het drassige Witbosven loopt, zodat bezoekers het gebied beter kunnen beleven. Zoals een ven betaamt, zal het (hoewel er fluctuatie zal optreden) er nat blijven omdat het verdiept is en er dammetjes omheen zijn gelegd, die het gebiedseigen water vasthouden en het (voedselrijke) gebiedsvreemd water tegenhouden. In de groene cirkels heb ik de tekst met de wijzigingen geplaatst zoals die ook op het Infobord staan vermeld.

Ik heb besloten om over mijn laatste bezoek verder niets te  vertellen. De foto's die je hieronder ziet, spreken voor zich. 

Het aangelegde retentiebekken  is omgeven door dammetjes om het water vast te houden en niet in het gebied te laten stromen.

het prachtig aangelegde vlonderpad is een verrijking voor het gebied

Panorama van de visvijver. Zoals je ziet regende het lichtjes tijdens mijn bezoek.

De laatste 2 foto's zijn van de nabijgelegen Weerenbroekpoel of "Waerbrookskoel"  Een mooi gebiedje met drie poelen en bijzondere flora. Ik heb dat nog niet bezocht. Dat is iets voor een volgende keer.

Heijkersbroek 2021

September vorig jaar ben ik naar aanleiding van een bericht over de geplande werkzaamheden in het Heijkersbroek , naar Ell getogen om eens te gaan kijken wat er precies stond te gebeuren.

Het doel van de werkzaamheden was om er een klimaatbuffer aan te leggen. Door de aanleg van een waterbuffer wordt  water als reserve voor droogteperiodes vast gehouden en bij een regenpiek, is het ook de bedoeling om water vast te houden, maar dan om overlast elders te verminderen of zelfs te voorkomen. 

Het water stroomt dus niet meer ongehinderd van het Heijkersbroek in de Tungelroyse beek of andersom.

 

Geplande werkzaamheden in september 2020

De werkzaamheden zijn nu nagenoeg afgesloten. Na de overvloedige regenval van de afgelopen maand was een bezoekje aan het Heijkersbroek een mooie gelegenheid, om eens te gaan kijken wat het resultaat van zo'n buffer is. Om een goed beeld te krijgen wat er nou precies veranderd is, moet je zeker eens even terugkijken naar de post Heijkersbroek 2020. Daar kun je namelijk zien  hoe het in september was; een leuk wandelgebied, maar met eentonige bospercelen, grote droogte, ruige vergetatie en woekeraars als bijvoorbeeld braamstruiken.

.

Het eerst wat ik bij aankomst zag, was dat gelukkig de massale wilgengroei die ik in september in de Waerbrookskoel zag, is verwijderd. Zou iemand van de Bosgroep misschien mijn post gelezen hebben?...... 

Die weelderige wilgengroei zou namelijk zeker ten koste gaan van kwetsbare plantjes die je er groeien. Denk dan onder andere aan Kleine zonnedauw, Teer guichelheil, Kantige basterdwederik, Draadgentiaan, Duizendguldenkruid en  Klokjesgentiaan. Bij de kleine poelen kun je Loos blaasjeskruid,  Moerasweegbree, Kruipende moerasweegbree,  en bruin Cypergras aantreffen.   Wat er verder nog op de Waersbrookskoel is gebeurd, heb ik niet gezien. Dat is iets voor een volgend bezoekje. Wat me vooral echter opviel was hoe drassig het op het lager gelegen  gedeelte was en dat is prima. Gelukkig is er nog een hoger gelegen gedeelte, zodat de ezeltjes  ook kunnen grazen zonder natte voeten te krijgen.

Gebiedseigen kwel- en regenwater kan niet wegstromen naar de ontwateringssloten

Er is aan de zuidoost kant  ruim 2 ha. populieren en opslag van wilg gekapt en de voedselrijke bovenlaag is verwijderd tot op de minerale bodemlaag en afgevoerd. De niet kaprijpe populieren die je op de achtergrond ziet,  zullen waarschijnlijk te zijner tijd gekapt worden, of waarschijnlijk al eerder het loodje leggen, als het gebied (zoals gepland)  te nat blijft.  Er is om deze plek verder nog een lage aarden wal aangelegd, zodat regen- en kwelwater vastgehouden worden en  instroom van gebiedsvreemd  en voedselrijk water voorkomen wordt. Het raster dat je ziet, is aangelegd om straks begrazing mogelijk te maken als het gebied droog staat.

Op meerdere plaatsen zullen bospercelen nog gekapt worden en in het najaar is  herplant van nieuw bos met inheemse soorten gepland.  

 

 Zijsloten naar de hoofdwatergang zijn gedempt en er zijn dammen aangelegd om het water zo lang mogelijk in het gebied te houden.De 2 grote paden die door de werkzaamheden kapot gereden zijn, zullen nog opgeknapt moeten worden, want zoals je ziet zijn die na de overvloedige regen van de afgelopen maand nagenoeg onbegaanbaar geworden.

 

De hoofdwatergang, die bij mijn vorig bezoek kurkdroog stond en compleet dichtgegroeid was, is opgeschoond, zodat bij piekbuien nog steeds water afgevoerd kan worden, maar door de aanleg van een stuw wordt het water langer vastgehouden. Zo wordt voorkomen dat de Tungelroyse beek verder stroomafwaarts niet voor (of in elk geval minder) wateroverlast zorgt. Zoals je ziet op de laatste foto is de waterstand van de beek erg hoog, maar nog beheersbaar.

In de post van september vorig jaar heb ik deze foto's geplaatst zodat je kon zien  hoe de situatie daar toen was. De hoofdwatergang (foto links) die moet zorgen voor de waterafvoer naar de Tungelroyse beek, stond toen nagenoeg droog en was volledig dicht gegroeid. Het Witbosven (foto rechts), het van oorsprong laagst gelegen perceel, was overwoekerd met ruige vegetatie, bomen en struiken en het was er toen overal kurkdroog. Hoe anders is het nu na de werkzaamheden van de afgelopen tijd.

Water uit het Witbosven en de hoofdwatergang kan niet instromen vanwege een lage zandwal

 De dichte vegetatie van bramen, brandnetels e.d., bomen en struiken en de overgebleven houtopstanden zijn verwijderd. Daarna is de voedselrijke bovenlaag samen met bladafval en jarenlange opeenhoping van afgestorven planten verwijderd. Het vrijgekomen materiaal is deels gebruikt om de sloten en zijsloten te dempen. Om een drassig gebiedje te creëren is meer grond weggegraven.  Om het ca. 750 m2 grote gebied is vervolgens een lage aarden wal gelegd. Dit om te voorkomen dat gebiedsvreemd water via de hoofdwatergang (op bovenstaande foto goed te zien)  instroomt, maar vooral om het kwel- en regenwater binnen het gebied vast te houden. Het ziet er momenteel nog een beetje "triest" uit, maar ik ben reuze benieuwd hoe dit er over enige tijd gaat uitzien.

Om het toekomstige drassige gebied goed te kunnen bekijken, is er voor de wandelaars een vlonderpad aangelegd.

 

Hoge waterstand van de Tungelroyse beek

Meerdere lager gelegen gedeeltes staan nu ook onder water en in de directe omgeving van de Tungelroyse beek zijn ook gedeeltes van het broek onder water komen te staan. Dit heeft echter grotendeels te maken met de hoge waterstand van de beek.

Voor zover ik het nu kan overzien, zal deze ingreep zeker een verrijking voor het voormalige grotendeels eentonig beplante gebied zijn. Zoals het er nu bij ligt, nodigt het echter ook nog niet echt uit om er naar toe te gaan. Het resultaat van deze ingreep zal pas later in het jaar  te zien zijn. Tot zo lang zullen we dus nog even geduld moeten hebben.